Jakiś czas temu cały świat żył wiadomością o zablokowaniu Kanału Sueskiego przez kontenerowiec, który osiadł na mieliźnie. Codziennie przez Kanał przepływa ok. 50 dużych statków, jest to około 13 procent całego światowego handlu i 30 procent światowego obrotu kontenerowego. Przez jakiś czas nie było wiadomo, jakie będą konsekwencje dla światowego handlu, a armatorzy szukali awaryjnych opcji.

Transport wodny zyskuje na znaczeniu

Na naszym rodzimym podwórku, zgodnie z danymi NIK zmieszczonymi w sprawozdaniu nr P/17/033 „Infrastruktura dostępowa do portów morskich”, rosnące potrzeby transportu morskiego i rozwój turystyki morskiej również wskazują na możliwy wzrost znaczenia portów. Jednocześnie ten sam raport stwierdza, że w wielu portach, w szczególności mniejszych, nie utrzymywano odpowiednich parametrów głębokości. Skutkiem tego przy niskich stanach wód występowały trudności w manewrowaniu przy wyjściu i wejściu do portu. Zgodnie z raportem problem ten dotyczył m.in.:

  • Port w Kołobrzegu: częściowo płytszy tor wodny
  • Port w Ustce: zmniejszenie w 2011 r. możliwego maksymalnego zanurzenia z 4,5 do 4 m
  • Port w Mrzeżynie: nietrzymanie głębokości na torze podejściowym

Pomiary batymetryczne – skuteczny sposób kontroli

Dokładna informacja o głębokości w bezpośredni sposób wpływa  na  bezpieczeństwo  nawigacji,  szczególnie  w  portach,  kanałach  oraz  torach podejściowych, gdzie zanurzenie wielu jednostek jest często zbliżone do głębokości w jakich nawigują. W tym miejscu niezbędne są prace batymetryczne, które umożliwiają pomiar głębokości wraz z dokładnym jego umiejscowieniem. Są one podstawą do ewentualnego pogłębiania i udrażniania kanałów wodnych, ponieważ generują mapy oraz trójwymiarowe modele dna.

Projekt techniczne prac hydrograficznych powinny uwzględniać także okresowe sondaże okresowe i kontrolne, które pomogą utrzymać stały ruch i zapobiegną zatorom.

Do pomiarów batymetrycznych zbiorników wodnych oraz tworzenia ich modeli trójwymiarowych wykorzystuje się urządzenia akustyczne, które są precyzyjne i efektywne w obsłudze oraz wykonywaniu pomiarów. Do urządzeń tych zaliczane są przede wszystkim echosondy. Obecnie wykorzystywane echosondy umożliwiają pomiar głębokości w kilkudziesięciu punktach powierzchni dna zbiornika wodnego .

Aktualnie w PKIG dysponujemy dwiema łodziami wyposażonymi w echosondy, przeznaczonymi na różnego typu zbiorniki wodne. Posiadają one również odbiorniki GPS wyznaczający precyzyjną pozycję jednostki. Odpowiednie oprogramowanie gwarantuje jednoczesne wykonywanie pomiaru przez echosondę oraz odbiornik GPS. Umożliwia to gromadzenie współrzędnych XYZ punktów reprezentujących dno zbiornika.

Coraz częściej w batymetrii korzysta się ze sterowanych zdalnie łódek. Są one zazwyczaj niewielkich rozmiarów, charakteryzują się dużą zwrotnością, dzięki czemu mogą być używane na trudno dostępnych wodach. Eliminują też niebezpieczeństwo, na które narażeni są geodeci, podczas pomiarów.

Przed przystąpieniem do pomiarów przygotowuje się zazwyczaj profile pomiarowe. Mają one na celu pokrycie sondowanego akwenu na całej jego powierzchni systemem linii w taki sposób, aby zebrane w czasie prac dane pomiarowe zapewniły pełne zobrazowanie zmian ukształtowania dna zbiornika, wykrycie przeszkód podwodnych i miejsc niebezpiecznych.

W przypadku pomiarów batymetrycznych zbiorników śródlądowych, obszar do pomiaru głębokościowego jest zazwyczaj określony poprzez linię brzegową danego zbiornika wodnego. Dlatego przed przystąpieniem do wykonania projektu profili sondażowych należy wykonać pomiar linii brzegowej, a następnie wykonać cyfrową mapę sytuacyjną zawierającą granice zbiornika wodnego.